Słowniczek gracza Czasem w listach początkujących graczy znajdujemy narzekania, że w recenzjach używamy rozmaitych fachowych wyrażeń, które dość często są niezbyt zrozumiałe dla tych, którzy dopiero niedawno weszli do klanu gierc-menów. Aby temu zaradzić, sporządziłem mini-słowniczek najczęściej występujących w naszych tekstach określeń. Podkreślam też od razu, że podane tu wyjaśnienia są bardzo "łopatologiczne". Nie chcieliśmy podawać suchych ani skomplikowanych definicji, wyrażonych w drętwym, naukowym języku. Ten tekst ma tylko jedno zadanie: umożliwić beginnerom zrozumienie sensu danego pojęcia. Nie burzcie się więc, że definicje są niekiedy niezbyt szczegółowe albo jakieś takie... dziwne. To w końcu nie encyklopedia PWN, a ściąga dla początkujących graczy. Lepiej mieć o jakimś temacie choćby ogólne pojęcie, niż nie rozumieć nic... I jeszcze coś. Znaczek "-> XXX" oznacza, że dane pojęcie jest omówione w tymże słowniczku, więc jeśli go nie rozumiesz, poszukaj odpowiedniego hasła. 16 bitowa paleta kolorów -> hi(gh)-color 32 bitowa paleta kolorów -> true color 3D - (three dimensions - 3 wymiary) ogólne określenie grafiki trójwymiarowej w grach. Przykładem gry 3D jest np. Tomb Raider. 3DFx - kiedyś oznaczało to po prostu -> akcelerator grafiki. Do dziś zresztą niektórzy piszą "gra potrzebuje 3DFxa" w znaczeniu "gra potrzebuje akceleratora grafiki". I niesłusznie, gdyż obecnie jest to po prostu nazwa jednej z firm, produkujących takie karty (Voodoo). Action game - bardzo pojemny worek, do którego można wrzucić praktycznie każdą grę, w której na plan pierwszy wysunięta jest dynamiczna akcja. Dlatego też mianem tym można określić np. MK4, Tomb Raider, Postal, Virtua Cop itp. Ale jakoś przyjęło się, by za "action game" uznawać przede wszystkim rozmaite strzelaniny i nawalanki. Inaczej -> gra akcji. Add-on - dodatek do gry. Może to być tak dodatkowy dysk z misjami (nazywany wtedy także "packiem" lub "data-dyskiem"), jak i np. malutki programik, który powiedzmy zmienia odgłosy wystrzałów z broni. Nie mylić z -> patchem! AI - skrót od angielskiego zwrotu określającego "sztuczną inteligencję" (Artificial Intelligence). W grze oznacza to tyle, że "wysoka AI" sprawia, iż komputer zachowuje pozory logicznego działania, potwory nie czekają aż je ustrzelimy itp. Ale naturalnie - ludzkiego umysłu to nie zastąpi. Określenie "AI" spotykamy najczęściej przy strategiach i grach FPP. Akcelerator grafiki - specjalizowana karta graficzna, której zadaniem jest "wyręczanie" procesora i "normalnej" karty grafiki przy tworzeniu grafiki ->3D. Mówiąc krótko: rzecz, która daje niesamowitego "kopa" grafice wielu gierek, zwiększa ilość -> FPS, dodaje ciekawe efekty wizualne i w ogóle jest to coś, co warto mieć w swoim komputerze. Często - choć błędnie - nazywa się wszystkie akceleratory mianem "3Dfx" (a to tylko jedna z ich odmian). Aktywna kamera - w czasie gry kamera dynamicznie zmienia położenie, ukazując nam plan gry z wielu różnych ujęć. Np. w grze Incubation czasem widzimy akcję oczyma wroga, kiedy indziej z góry, boku itp. Adventure game - czyli gra przygodowa. Np. Broken Sword, Jack Orlando itp. Arcade game - gra zręcznościowa, wymagająca głównie refleksu. Np. Gex. Artworki - slangowe określenie na prezentowane niekiedy na łamach pism np. rysowane projekty grafiki, postaci, -> backgroundów itp. z danej gry. Audio-track - muzyka (choć nie tylko) w grze/programie nagrana tak, jak na normalnym kompakcie z muzyką. Audio-tracki możemy więc odsłuchiwać nawet za pomocą czytników CD w wieżach muzycznych (np. zobaczcie nasz kompakt z Timeshockiem - jest tam mnóstwo dobrej muzyki!). Avik - popularna nazwa filmów nagranych w formacie .avi (choć w sumie wszystkie filmiki można określać takim mianem i świat się nie zawali, nawet jeśli będą nagrane w innym formacie). Background - tu w znaczeniu: tło w grze, na którym rozgrywa się akcja. Np. niebo, na którego tle leci nasz samolot. Ale rozumiemy przez to statyczne tło, a nie np. animowane chmury czy jakieś inne poruszające się obiekty. Bardzo często wspomina się o nich przy omawianiu przygodówek (patrz -> adventure), ponieważ ładne backgroundy mają tam spore znaczenie. Beta-testerzy - ludzie zajmujący się testami niemalże gotowych gier (patrz -> beta-wersja), wykrywający rozmaite -> buraki, sugerujący zmiany, poprawki itp. Beta-wersja - gra jeszcze w fazie testów, korekt, poprawek itp. "pieszczot", ale już wyglądająca praktycznie tak, jak jej wersja finalna. Oprócz beta-wersji są jeszcze wersje alfa, pre-alfa itp., czyli bardzo, bardzo robocze wersje gier, w których na pewno jeszcze wiele rzeczy ulegnie radykalnej zmianie. Bitmapa - tu: dwuwymiarowa plansza, "płaski" rysunek. Np. jeśli masz jakiś rysunek na ekranie komputera w tle Windows'95 - to jest właśnie bitmapa. Określenie "bitmapowa grafika" oznacza, że grafika w grze nie jest przestrzenna, trójwymiarowa (np. Jazzrabbit 2 ma bitmapową grafikę). Rozmaite grafiki w formacie .gif, .jpg., .bmp itd. to też bitmapy. :) Boot - tu w znaczeniu: inteligentny (w miarę), kierowany przez komputer, przeciwnik. Występuje głównie w grach -> FPP, i przydaje się gdy np. chcemy sobie pograć w deathmatch w Quake'a, a nie mamy sieci. Boot symuluje wówczas działanie innego - ludzkiego - gracza. Także bot. Sąteż boty ma IRCu ale to już zupełnie inna sprawa kaloszy. BTW - By The Way - skrót oznaczający tyle, co "a przy okazji...". Burak - także bug - slangowe określenie na błędy znalezione w grach. Wielką kolekcją buraków była w swoim czasie gierka Daggerfall, zwana popularnie Buggerfallem ;). Celem eliminacji "buraków" autorzy programów wypuszczają -> patche. Capture the Flag - odmiana -> deathmatchu. Gracze walczą, podzieleni na zespoły, a ich celem jest zdobycie flagi konkurencyjnego zespołu i przeniesienie jej np. do własnej bazy. Celeron - nazwa nieco zubożonej wersji procesora Pentium 2, stworzona z myślą o komputerach przeznaczonych do gier i do prostych prac biurowych. I choć Celeron ustępuje mocą obliczeniową P2, to jego cena jest na tyle atrakcyjna (w stosunku do P-2), że... chyba warto go kupić. Szczególnie gdy tylko (lub głównie) gracie. Chipset - tu w znaczeniu: układ będący jakby sercem danej karty. Np. akcelerator X oparty na chipsecie VooDoo oznacza, że jest to poniekąd klon VooDoo, tj. jego możliwości i osiągi są mniej więcej takie jak VooDoo. Cheat - wprowadzona przez twórców gry "furtka" dla tych, którzy nie dają sobie rady z grą. Wpisanie określonego kodu sprawia, że życie staje się prostsze..., np. choćby dlatego, że go nie tracimy (w grze) ;). Patrz też -> solucja, -> tips, -> tips-machine. Combo - także kombo, combos, kombos - pojęcie to zwykle dotyczy gier karate i innych bijatyk. Poprzez combo rozumiemy firmowo zdefiniowaną sekwencję ciosów (albo jakiś cios specjalny) uruchamiany poprzez odpowiednią sekwencję klawiszy (np. "gdy zapędzisz przeciwnika w róg ringu, naciśnij dwa raz T, potem E, potem jednocześnie X i Z" - postać wykona combo "ręka noga, mózg na ścianie" ;)). W niektórych grach istnieje możliwość tworzenia własnych, zdefiniowanych przez siebie, combosów. Cool - słowo zaczerpnięte ze slangu sceny. Oznacza ogólny i wysoki (acz nie najwyższy) wyraz uznania. Np. "ten tekst jest cool" znaczy, że tekst się podoba komuś, kto wyraził taką opinię. A jeśli bardzo się podoba - patrz -> rulez. Cooperative - kolejna odmiana zabawy w trybie -> multiplayer. Gracze walczą w zespole, tak przeciwko komputerowi, jak i np. innemu ludzkiemu zespołowi. Patrz też -> deathmatch. Cover CD - kompakt dołączony np. do pisma poświęconego grom, którego nie można sprzedawać oddzielnie, zawierający demka itp. CPU - tak ogólnie nazywamy "serce" komputera, czyli jego procesor. Radzimy to wymawiać po angielsku (coś jakby "sipiju" :)), nie po polsku. ;) Crack - ehm, to po prostu spiracona wersja gry/programu. (Cracki robią crackerzy, czyli w sumie jedna z odmian hackerów). Ew. crack to program, który usuwa zabezpieczenia uniemożliwiające skopiowanie oryginalnego programu, likwiduje konieczność wprowadzania kodów z instrukcji, sprawia, że program "myśli", iż jest zarejestrowany etc. Ale o tym lepiej się nie rozpisujmy... Cut-scenki - ogólna nazwa filmików, animacji itp. łączących np. kolejne etapy gry lub przerywających akcję gry. Patrz też -> intro i -> outro. Deathmatch - opcja najczęściej spotykana w grach FPP. Możemy tam walczyć z innymi graczami, bez udziału komputerowych przeciwników (chyba że z -> bootami), przez określony z góry czas lub do określonej ilości śmierci. Istnieje wiele odmian deathmatchu, np. -> Capture the Flag. Drive - tu ogólne (choć dość nieprecyzyjne) określenie CD-Romów, stacji dysków itp. ("włożyłem kompakt do drive'a"). Po polsku - napęd. DVD - coś, co zastąpi już niedługo czytniki CD w naszych komputerach. Płytka DVD przypomina do złudzenia normalny dysk CD - ale ma wielokrotnie większą pojemność. Przy czym na czytnikach DVD można odczytywać CDki, a CD-Romy nie mogą odtwarzać płyt DVD. Easter Eggs - tak ludziska z Zachodu nazywają dodatkowe niespodzianki czekające w grze na gracza - o ile wie, jak je znaleźć (np. sekretne komnaty, nową broń, dodatkowe znajdźki itp.). Ot, takie malutkie prezenciki od twórców gry. Polskim (?) odpowiednikiem tego zwrotu może być "Kinder-niespodzianka". ;) A można też mówić: tipsy. (Nie mylić tu z cheatami!). Edytor - zwykle jest to program dołączony do gry (albo stanowiący jej integralną całość) umożliwiający edycję nowych plansz, grafiki, możliwości sterowanej przez gracza postaci itp. Pojawiają się też edytory pisane przez graczy (macie je np. na naszych Cover CD), które pozwalają ułatwić sobie życie, poprzez np. edycję ilości kasy, surowców itp. Pełnią wtedy rolę -> cheatów. Efekty atmosferyczne - tak nazywamy występujące w grach symulacje zjawisk pogodowych (mgły, deszczu, padającego śniegu, burzy) - zwykle spotykamy je w wyścigówkach. Efekty świetlne - ogólna nazwa na rozmaite widowiskowe efekty (flary, refleksy słońca na wodzie, ogień rzucający odblaski i cienie na ściany, efektowne eksplozje etc.) występujące w grach, zwykle uzyskiwane dzięki wykorzystaniu akceleratorów. Masę takich efektów możecie spotkać np. w G-Police czy Incoming. Ekonomiczne (gry) - w sumie jest to odmiana gier strategicznych, w których walka odbywa się nie tyle na polach bitew, co poprzez ekonomiczne wykańczanie wroga (produkujemy więcej, lepiej, wykupujemy jego fabryki i akcje etc.). Np. Capitalism, Industry Giant, Railroad Tycoon 2 etc. Mówi się na nie także "handlówki". Spora część gier łączy zresztą (w rozmaitych proporcjach) elementy strategii wojskowej i ekonomicznej (np. Caesar 3). Emoticonki - nazywane również emoticons (emotions + icons). To te wszystkie śmieszne znaczki typu: :-), :(, :-/, itp., służące do wyrażanie emocji w tekście (np. :-) - jest mi wesoło, żartowałem, nie traktujcie tych słów całkiem serio). Prawda, że to duża oszczędność miejsca? :) Emulator - tu program, dzięki któremu możemy zmienić naszego PC w inny komputer - przynajmniej w takim stopniu, by można było uruchamiać na nich programy stworzone na ów komputer. Co prawda nie bezpośrednio (jak podłączyć magnetofon od C-64 do PC-ta? ;)), ale autorzy emulatorów zwykle przygotowują trochę oryginalnych programów skonwertowanych w sposób, który umożliwia ich bezproblemowe odpalenie spod emulatora. Na naszych CD zamieściliśmy m.in. emulatory C-64, ZX Spectrum i Amigi. Engine - tu "engine gry". Jest to, mówiąc ogólnie, "serce" danej gry, ta cała "maszyneria", która wprawia ją w ruch, tworzy jej fundament itp. Stąd określanie "gra X chodzi na engine Unreala" gwarantuje poniekąd, że będzie w jakimś stopniu podobna do Unreala (jakość ogólnego otoczenia graficznego, podobne możliwości działania postaci itp.). Nie jest to szczególnie wyczerpująca definicja - no ale chyba łapiecie o co chodzi? Exclusive - coś, co dana redakcja zdobyła dla czytelników na prawach wyłączności (np. jako jedyna ma prawo do zamieszczenia dema danej gry). Ale w większości przypadków exclusive ma dość ograniczony zakres - np. dana redakcja ma prawo zamieścić demko określonej gry jako jedyna... w tym miesiącu, czy jako pierwsza ma prawo zrecenzować jakąś grę. Wiadomo, że twórcom gry bardzo zależy, by ich dzieło dotarło do jak największej ilości ludzi, stąd raczej niechętnie dają "exclusivy" na prawach absolutnej wyłączności dla danego pisma, bo to zawęża grono odbiorców. Feedback - najczęściej pisze się o "grach obsługujących joye z feebackiem". Otóż "joye (także pady, kierownice itp.) z feedbackiem" to takie ustrojstwa, które reagują na nasze poczynania w grze - tj. nie chodzi o to, że jeśli poruszymy nim w lewo, to np. samolot wykona zwrot w lewo, ale o to, że jeśli np. otworzymy ogień, to joy drga nam w dłoniach, symulując odrzut broni; jeśli jedziemy samochodem po wertepach, to czujemy jak kierownica skacze nam w rękach dokładnie wtedy gdy samochodem targa kolejny wstrząs itp. W sumie rzecz może niezbyt ważna, ale rajcująca. Używa się też określenia biofeedback. FPP - First Person Perspective. Gry -> 3D, w których obserwujemy akcję oczyma bohatera. Przyjęło się tak określać gry typu Quake, Doom, Unreal itp., choć np. wiele gier RPG również rozgrywane są w konwencji FPP. FPS - Frame Per Second. Ilość "klatek" (gdyby grę porównać do np. taśmy filmowej, to każda "ramka" (frame) odpowiadałaby jednemu kadrowi na taśmie) gry wyświetlana przez komputer w ciągu sekundy. Zależy to głównie od mocy obliczeniowej danej maszyny. 20 FPS daje już całkiem płynną animację ekranu, bez skoków i szarpnięć. Im więcej FPS "wyciąga" nasz komputer w danej grze, tym lepiej, choć nie należy demonizować tego parametru. Powyżej ok.40 Fps i tak nasze oko już nie nadąża i jest mu obojętne czy jest tam 60 czy 96 Fps. Freeware - w znaczeniu "wersja freewareowa". Program w pełnej wersji, który otrzymujemy za darmo. Nie mylcie tego np. z pełnymi wersjami gier na naszych kompaktach, które wcale nie są freeware, ponieważ trzeba było zapłacić (sporo..) za licencję na ich zamieszczenie. Program freewareowy to taki, który autor z założenia rozpowszechnia całkowicie za darmo, zadowalając się np. faktem, że komuś się on przyda... Game-maker - program, który umożliwia stworzenie "własnej" gry, poprzez składanie w całość rozmaitych, a już gotowych elementów, wbudowanych w program przez jego autorów (np. mamy do wyboru ileś tam rodzajów pojazdów, broni, map, muzyczek). Naturalnie tak stworzone gry nadają się tylko i wyłącznie do amatorskich zastosowań, niech nikt nie liczy, że jakikolwiek game-maker umożliwi mu stworzenie profesjonalnie wyglądającej gry (i zarobienie na niej pieniędzy) klasy choćby (choćby?!) Quake. Gdyby to było takie proste... to sami robilibyśmy gry. ;) GFX - (także gfx, Gfx) - skrót od "grafika", w znaczeniu "oprawa graficzna gry". Np. "Gfx tej gry jest w porząsiu". Ghost-rider - opcja spotykana zwykle w grach typu "wyścigówka". Dzięki temu np. jadąc po trasie na czas, spotykamy... samego siebie. Tj. komputer odtwarza nam na trasie to, jak jechaliśmy np. w poprzednim okrążeniu. Dzięki temu poniekąd możemy ścigać się sami ze sobą... God-mode - funkcja często spotykana w grach -> FPP, zazwyczaj wskutek wpisania ->cheatu. Zwykle daje ona nieśmiertelność, nietykalność itp. W efekcie jesteśmy jak "bogowie" - nic nam nie można zrobić... Hacker - slangowe określenie gościa, który włamuje się do cudzych komputerów (zwykle za pośrednictwem Internetu) w bardzo różnych celach. Jedni po prostu dla sportu, inni zaś chcą np. "podprowadzić" cudze dane, czy choćby złośliwie je zniszczyć albo zmodyfikować. W CDA pojawił się kiedyś cykl "Poradnik hackera" (jego powtórna i poprawiona oraz poszerzona znacznie edycja miała miejsce w Action Plus), ale - wbrew nazwie - uczył on tylko jak "oszukiwać" gry, poprzez np. modyfikację ->zgrywek itp. Hardware - ogólne określenie tych "bebechów" komputera, które możemy np. dotknąć palcem (byle nie pod napięciem ;)) - np. obudowa, płyta główna, monitor itp. Istnieje również software - czyli oprogramowanie. HDD - Hard Disc Drive. Czyli - twardy dysk, twardziel, hadek, hardziel itp. Można też spotkać się z określeniem HD (Hard Disc). Heks - sześcioboczny element tworzący np. mapę, na której rozgrywa się akcja danej gry. Zwykle tyczy się to gier strategicznych i (czasem) RPG. Nieraz też grafika tworzona jest z heksów, tj. zostaje "złożona" niczym puzzle z wcześniej zdefiniowanych elementów (nie zawsze zresztą heksagonalnych, np. w Clashu elementy te są kwadratowe i wtedy naturalnie nie mówi już na nie heksy). Z pojęciem heks mogliście się spotkać też w naszym "Poradniku Hackera" - tam oznaczało ono liczbę zapisaną w systemie heksadecymalnym (szesnastkowym). Hi-color - tryb, w którym na ekranie może być dostępne naraz ponad 65.000 kolorów. Inaczej -> 16-bitowa paleta kolorów. Hi-res - popularne określenie grafiki w rozdzielczości rzędu 640x400 (czyli w trybie ->SVGA). IMHO - In My Humble Opinion - skrót oznaczający mniej więcej "moim skromnym zdaniem". Interface - tu w znaczeniu: panel sterujący gry. Używa się także spolszczonej wersji tego zwrotu (interfejs). Interaktywna gra - zwykle używamy tego pojęcia na określenie gry stworzonej na podstawie sekwencji wideo (film interaktywny, np. X-files: The Game), gdzie gracz może wpływać na rozwój akcji. Ale tak naprawdę, gdyby bliżej przyjrzeć się tej definicji, to KAŻDA gra jest interaktywna... Instalka - skrótowe określenie gry zainstalowanej z CD na HDD (np. "instalka wymaga 300 Mb wolnego miejsca na HDD"). Także w ten sposób mówi się o samym procesie instalacji ("instalka przebiega szybko i bez problemów"). Intro - film, animacja itd. wprowadzająca gracza w grę. IRC - jedna z rzeczy, którą cieszą się posiadacze Internetu. Wyobraźcie sobie, że siedzicie przed komputerem i piszecie do nas - a jednocześnie (w miarę wysyłania kolejnych zdań) pojawiają się nasze odpowiedzi. Przy czym nasze teksty mogą widzieć wszyscy, którzy siedzą na danym kanale - lub też tylko ci, na których nam zależy. Istnieje mnóstwo rozmaitych kanałów na IRC, przeznaczonych dla zainteresowanych danym tematem (np. anime, sf, świry, muzyka, starwars, seks... też). Jest nawet kanał cdaction, na którym w każdy piątek, od 14 do 16, można pogadać sobie z redaktorami CDA. Ale trzeba mieć dostęp do Internetu, niestety... W sumie: takie Party-Line w wersji komputerowej, ale dużo lepsze! Izometryczna grafika - najczęściej spotykacie się z określeniem "grafika w rzucie izometrycznym". Wyobraźcie sobie, że pole gry oglądacie z lotu ptaka, ale nie patrzycie pionowo w dół, a pod kątem (np. 45 stopni). Większość RTS posiada taką właśnie grafikę... KB - skrót od Kilobajt. 1024 bajty. Konfig - popularny skrót od określenia "konfiguracji komputera". Tu w znaczeniu: gra działa na następującym konfigu: P-200, 32 Mb Ram, CDx4, SVGA itp. Konwersja - tu w znaczeniu "konwersja gry". Przeniesienie danej gry z innej platformy sprzętowej na PC (lub z PC na np. PSX). Przykłady: Final Fantasy VII, Resident Evil to konwersje gier PSX-owych na PC. Czasem gry są z założenia produkowane od razu w wersjach na różne platformy sprzętowe (np. gra X wychodzi jednocześnie na N64, PSX i PC) i wtedy nie jest to konwersja. O konwersji mówi się wtedy, gdy gra stworzona na jedną platformę, po jakimś czasie wychodzi też w wersjach na inne komputery/konsole (zwykle tak jest, gdy dana gra okazuje się wielkim hitem). Nie mylić z -> totalną konwersją. Lamer - (także lamerstwo, lamerskie, lame itp.) - kolejne słowo ze slangu scenowców. Po prostu obraźliwy epitet. Lamer to cienias, ćwok, cienki Bolek, patafian, palant, nieuk etc. Zaś np. lamerska grafika - grafika jest do d***, wygląda jakby robił ją jakiś lamer. I już wiemy wszystko. LBM - angielski skrót od: Lewy Klawisz Myszki. Low-res - popularne określenie grafiki w rozdzielczości rzędu 320x200 (czyli w trybie VGA). Manual - to po prostu instrukcja, podręcznik obsługi gry. Jeden z istotnych atutów oryginalnych wersji gier. ;) MB - megabajt. Miara "pojemności" pamięci komputera, a także twardego dysku, CD-Romów itp. Dla okrągłości i większej jasności przyjmijmy, że 1 MB = 1000 KB (kilobajtów), a 1000 MB = 1 GB (gigabajt), choć naprawdę to 1 MB = 1024 KB itd. MIDI - tu: muzyczki, które wykorzystują brzmienia instrumentów zmagazynowane w pamięci Waszej karty muzycznej (o ile takowe posiada, bo są i takie, które ich nie posiadają). Dzięki temu plik z muzyczką ma minimalną objętość, ale jakość samej muzyki zależy głównie od klasy Waszej karty... i tak czy siak nie brzmi rewelacyjne (choć są pozytywne wyjątki). Większość współczesnych gier z tego powodu nie wykorzystuje już MIDI-muzyczek. Spotkaliście je np. w Duke Nuke'm 3D, Lucky Luke, Get Medieval. Na naszych CD ostatnio regularnie pojawiają się muzyczki zapisywane w tym formacie. Warto posłuchać! Wystarczy tylko na nie kliknąć... Motion capture - technika, która umożliwia przeniesienie reakcji ludzkiego ciała (tu - jego poruszeń) na postać komputerową. Dzięki temu owa postać w grze porusza się (w zależności od jakości systemu motion capture) w sposób dość naturalny, jak żywy człowiek, a nie kukiełka. Technika ta jest w sumie dużo przyjemniejsza i prostsza (choć dość kosztowna) niż klasyczna komputerowa animacja i zwykle daje dużo lepsze efekty. M.C. najczęściej wykorzystywana jest w grach sportowych, a także rozmaitych grach karate. MP3 - jedne z formatów zapisu dźwięku. Powiedzmy, że zapisujecie dźwięk na kompie (jak na magnetofonie) po czym "ściskacie" go do formatu mp3. Po co? Nie można zostawić go jako -> wave? Cóż, MP3 jest znacznie oszczędniejszy - na jednym cd można zmieścić nawet wiele godzin muzyki; choć jego jakość może nie być (i zwykle nie jest) tak doskonała jak w wypadku -> audiotracków. Ogólnie: im więcej upchacie muzyki na CD czy HDD - tym gorsza jej jakość. MUD - specyficzna odmiana gier on-line. Pojęcie znane fanom RPG i nikomu innemu zasadniczo niepotrzebne. ;) Multiplayer - możliwość jednoczesnej gry więcej niż jednego gracza w danej chwili. Każdy gra na swoim komputerze, połączonym z innymi w sieć. Tryb multiplayer dzieli się na wiele odmian (-> deathmach itp.). Popularne są multiplayerowe partyjki w gry typu -> RTS, np. Warcraft 2, czy wyścigówki, gry -> FPP itd. NPC - Non Player Character (enpis). Określenie znane głównie z gier RPG. W ten sposób określa się postać w grze, która nie jest sterowana przez człowieka, ale ma jakieś znaczenie w grze (np. jest to ktoś, kto zdradzi nam gdzie ukrywa się smok). Powiedzmy, że w ten sposób możecie jednak określać wszystkie sterowane przez komputer postacie (w tym np. potwory w Q2) w grze i nikt nie powinien się za bardzo krzywić, że bzdury gadacie. OEM - "gra w wersji OEM". Gra, przy której widzicie ten dopisek, to gra firmowo dołączona (jako bonus) do np. zakupionego przez Was akceleratora. Jeśli sprzedawca SAM doda Wam jakąś gierkę, to nie jest ona w wersji OEM. Ale jeśli w firmowym pudełku z akceleratorem znajdziecie np. kompakt z Descentem - to jest to wersja OEM. Często (acz nie zawsze) są one zmodyfikowane w stosunku do oryginału - np. kod jest zoptymalizowany do współpracy z daną kartą, są dodatkowe misje (albo też jest tylko część oryginalnych misji... zależy). On-line gry - gry stworzone z myślą o zabawie w sieci (tu: Internecie). I (zwykle) niemożliwe (lub ew. wyjątkowo mało rajcujące) jest granie w takie gry solo, na pojedynczym (izolowanym od innych) komputerze. Outro - film lub animacja kończąca grę. Overclocking - sposób n to, by nieco przyśpieszyć nasz komputer. Najczęściej poprzez "podkręcenie" procesora z fabrycznej częstotliwości na nieco wyższą (np. P366 podkręcamy na P400), choć są jeszcze inne metody. W każdym razie ODRADZAMY samodzielne zabawy w overclockowaie - ryzykujecie poważną awarię sprzętu. Zresztą nawet w wypadku pomyslnego przebiegu tej operacji, overclockowany sprzęt z reguły jest mniej stabilny i jest większa szansa na jego awarie... Patch - czyli "łatka". Jest to jakby upgrade gry, tworzony przez jej twórców i udostępniany bezpłatnie, eliminujący wykryte (za późno) błędy, poprawiający grafikę itp. Tu zwracamy uwagę, że należy patrzeć na numer patcha. Np. patch do Quake o numerze 1.37 nie zadziała, jeśli macie np. tę grę w wersji 1.29. Należy zatem odnaleźć wcześniejsze patche i... "upatchować" grę do wersji 1.36 (zresztą w dokumentacji każdego patcha zwykle podane jest, z jaką wersją on zadziała). Piksel - tu w znaczeniu: najmniejszy element tworzący grafikę w grach. Np. określenie 640x400 oznacza, że grafika w programie zawiera (w każdej linii składającej się na obraz w monitorze) 640 pikseli w poziomie i 400 w pionie. Częste narzekanie na "pikselozę" wynika stąd, że czasami piksele są bardzo duże i są tym samym wyraźnie widoczne. Platformówka - w sumie odmiana gier zręcznościowych, akcja dzieje się na rozmaitych - zwykle gdzieś zawieszonych - platformach. Np. Prince of Persia, EarthWorm Jim itp. Playability - mądre angielskie słowo, które tłumaczymy jako "grywalność". A co to jest - to już przecież wiecie. Playable - w znaczeniu "playable demo". Demko, w które można zagrać, w przeciwieństwie do non-playable, czyli rolling-demek, gdzie skazani jesteśmy tylko na status obserwatorów. Polygon - element, z którego składa się grafika w grach -> 3D. Im więcej polygonów zawiera np. dana postać, tym lepiej, bardziej realistycznie wygląda. I tym bardziej obciążony jest komputer, przez co gra "chodzi" wolniej... Power-up - w sumie to "znajdźka", czyli element, który zbieramy podczas gry, otrzymując w zamian np. dodatkową porcję energii, lepszą broń itd. Press-pack - zestaw przygotowany przez producenta danej gry, zawierający najczęściej materiały prasowe, reklamy, CD ze screenami z gier itp. Znacznie ułatwia on pracę redaktorom... RAM - skrót oznaczający pamięć komputera przeznaczoną do wielokrotnego zapisu/kasowania naszych danych (np. gier). Np. 16 -> Mb RAM. RBM - angielski skrót od Prawy Klawisz Myszki. Read me (także readme, ridmi etc) - zwykle plik tekstowy, dołączany do gry/dema/programu, zawierający skróconą instrukcję obsługi, podpowiedzi, informacje o danym programie, wymagania sprzętowe etc. Recommended - tu w znaczniu "recommened configuration" - konfiguracja komputera sugerowana przez piszącego/autora gry, by dany program pokazał pełnię swoich możliwości. Zwykle ze dwa razy mocniejsza niż chętnie podawany na pudełku z grą minimalny konfig (na którym gra wprawdzie działa... ale jak, to lepiej nie mówić). Np. konfig minimalny: P-133, 16 Mb Ram, SVGA, zaś "recommended": P2-266, 32 Mb Ram, Voodoo2, SVGA 4 Mb... Remake - nowa wersja już istniejącej gry. Zwykle remake'ami są gry znane z komputerów 8-bitowych (np. Space Invaders, Montezuma's Return, Virus, czy Asteroids). Nie należy mylić remake z -> konwersjami, -> totalnymi konwersjami, ani też z -> upgrade'ami gier. Rendering - (a także render, renderowanie, wyrenderowane itp.). Tu oznacza tyle, co obiekt/lokację/planszę stworzone w grafice -> 3D za pomocą specjalistycznych programów, np. 3DStudio, Lightwave, Poser itp. Rozdzielczość - ilość dostępnych na ekranie -> piskeli. Np. 1200x768. RPG - Role Playing Games. Dokładna definicja tego rodzaju gier zajęłaby nam pewnie ze stronę... W maksymalnym skrócie: jest to gra, w której wcielamy się w wybraną postać, o określonej profesji. Postać scharakteryzowana jest dziesiątkami parametrów (np. siła, zręczność, inteligencja, szczęście, zdolności przywódcze itp.), które modyfikują nasze poczynania w grze (np. słabeusz nie będzie mógł walczyć ciężkim toporem, głupek nigdy nie opanuje skomplikowanego czaru etc). Większość RPG osadzona jest w świecie fantasy, choć naturalnie są też takie, których akcja dzieje się np. w realiach cyberpunkowych. Oprócz komputerowych RPG (czli CRPG) istnieją też RPG, w które możemy grać bez komputera (prawdę powiedziawszy są one zwykle dużo milsze niż gry komputerowe). Lektura Królestwa Chaosu (poświęconego temu gatunkowi) powinna dać wam jakie takie pojęcie o tym, "czym się to je". ROM - skrót (Read Only Memory) oznaczający pamięć komputera, w której zapisane są na stałe pewne dane. Użytkownik nie może jej kasować ani też zapisać tam swoich danych. RTFM - Read This Fuckin' Manual - czyli: przeczytaj tę **** instrukcję. Częsta (np. na ->IRCu) i brutalna odpowiedź na pytanie o rzeczy oczywiste (np. "jak odinstalować program?"). RTS - Real Time Strategy, strategia w czasie rzeczywistym. Odmiana gry strategicznej (choć niektórzy stratedzy twierdzą, że to są tylko ambitne zręcznościówki), w której akcja toczy się bez podziału na tury, czyli - w czasie rzeczywistym. Np. Red Alert, Warcraft 2, Earth 2140 itd. Rulez (także rulz, rólz, rules itp) - slang sceny. Wyraz wielkiego uznania: Duke rulez! (Duke rządzi, Duke jest królem, Duke ponad wszystko etc). Screen - tak popularnie określa się obrazki z gier zamieszczane w gazecie ("dajcie większe screeny!"). Screen-saver - program, który po zdefiniowanym przez użytkownika okresie "bezczynności" włączonego komputera zaczyna wyświetlać na monitorze np. rozmaite animacje, chroniąc go w ten sposób od np. wypalenia "na amen" w kineskopie monitora wyświetlanego non-stop przez parę godzin tekstu. W sumie taki przydatny bajerek. Sequel - tak nazywa się kolejną grę z danego cyklu (np. Tomb Raider 2 jest sequelem Tomb Raidera). Ciekawą odmianą sequela jest prequel, czyli kontynuacja gry..., ale dziejąca się PRZED wydarzeniami pokazanymi w poprzednim odcinku. Np. powstające obecnie nowe części Star Wars (filmu) są prequelami znanej nam już gwiezdnej trylogii. Jest też sidequel, czyli gra rozgrywająca się jednocześnie (ale obok) wcześniej opisanych wydarzeń. NP. Shadow ot The Empire jest poniekąd sidequelem, gdyż rozgrywa się (m.in.) podczas wydarzeń opisanych w Imperium Kontratakuje. Sfx - czyli Sound/Fx - skrót oznaczający ogólnie warstwę dźwiękowo-muzyczną gry (na określenie samych efektów używa się skrótu Fx). Shareware - w znaczeniu "wersja shareware". Program (albo jego działający fragment, np. gra ograniczona do jednej misji), który mamy za darmo do dyspozycji przez określony przez autora czas, by móc ocenić, czy warto nabyć jego legalną kopię. Uwaga: po upływie wyznaczonego czasu należy taki program wykasować z -> HDD, lub zarejestrować. Naturalnie twórcy - znający życie - często na wszelki wypadek wprowadzają do takich wersji dodatkowe ograniczenia (np. niemożność zapisu save czy automatyczne zakończenie funkcjonowania po określonej ilości dni lub uruchomień), ponieważ wielu użytkowników zupełnie się nie przejmuje warunkami autora... Slideshow - tu w znaczeniu: gra działa tak wolno, że widzimy dosłownie poszczególne klatki animacji. Czyli: określenie, że jakaś gra wygląda jak slideshow jest po prostu epitetem. W slangu scenowców oznacza zaś demko, w którym oglądamy ileś tam kolejnych scenowych grafik. Solucja - przewodnik po grze, podpowiadający kolejne kroki ku finałowi. Taka mega-ściąga. Zwykle przydaje się przy rozmaitych odmianach gier przygodowych. Speeche - słyszalne w tle digitalizowane rozmowy, odzywki oddziałów itp. Czasem używa się też określenia "spicze" - ale sami widzicie, że to jakoś nie "brzmi"... Split-screen - możliwość jednoczesnej gry w dwie osoby (albo i więcej, zalezy od gry) naraz na jednej maszynie. Ekran dzieli się wówczas w pionie lub poziomie, tak by każdy gracz mógł widzieć "swój" ekran gry. Efekt spotykany najczęściej w gracz zręcznościowych i wyścigowych, choć czasem trafia się i w -> FPP (np. Target). Sprite - tu: kawałek jakiejś -> bitmapy, który może poruszać się (sterowany przez komputer lub gracza) po planszy gry, pełniąc rolę np. wrogiego pojazdu. Rozwiązanie spotykane w danych zręcznościówkach (choć np. w DN3D postacie też "robione" są na sprite'ach). W dzisiejszych czasach odchodzi się od tego typu rozwiązań, ponieważ są już przestarzałe i - w dobie produkcji -> 3D - gry, w których występują sprite'y nie wyglądają najlepiej... (choć naturalnie od każdej reguły są wyjątki). Stuff - słowo pochodzące ze slangu scenowców, oznaczające otrzymane materiały (dema, modki itp.), ale używane także przez nas w kontekście "nowy stuff z firmy X to naprawdę porządne giery!". Suxx - (także sux, suck, saxx, suckz itp) - i znów scenowy slang. Dopisanie, że coś jest suxx oznacza wyraz ostatecznej pogardy dla tego czegoś. Np. fanatyczni przeciwnicy Duke'a mogą powiedzieć: Duke suxx! (im więcej x na końcu, tym pogarda większa ;)). SVGA - tak nazywa się typ karty graficznej, który umożliwia wyświetlanie grafiki w -> hi-res. W ten sposób można też omawiać grafikę gry (grafika SVGA = grafika w hi-res). Ścigałki - w CDA nazywamy tak gry, w których wprawdzie siedzimy za sterami samochodu (samolotu, poduszkowca itp.), ale elementy symulacji jazdy potraktowane są zręcznościowo, zaś wrogów możemy eliminować za pomocą uzbrojenia (np. S.C.A.R.S.). Ale jak ktoś chce np. NFS3 określić jako ścigałkę - świat się nie zawali. Tekstura - bitmapa "powlekająca" obiekty 3D. Bez tekstur ściana korytarza w Quake (czy jakikolwiek inny obiekt w grze 3D) byłaby po prostu jednobarwną bryłą. Tekstura jest jak kolorowa tapeta położona na gołą, betonową ścianę - czujecie bluesa? Czasami używamy też określenia textura. Theme-pack - program, który ubarwi nam ekran naszego Windowsa, poprzez np. podmianę -> bitmap w tle, animowane kursory, nowe efekty dźwiękowe itp. Często możecie je znaleźć w naszym Bonusie na CD. Tips - zasadniczo przyjęło się, że tips znaczy to samo co -> cheat. Ale tak naprawdę tipsy są to rozmaite podpowiedzi do gry (np. rozbij okno w trzeciej planszy - a znajdziesz sekretną lokację), a nie kody do wpisywania. Tym niemniej można cheaty nazywać tipsami - to w sumie żaden błąd. Tips-machine - popularne określnie programów "bazo-danowych" zawierająch tipsy, trainery, cheaty, solucje itp. Totalna konwersja - poprawki, które zamieniają nam wyjściową grę w coś (teoretycznie) zupełnie odmiennego. Np. istnieją TC (Total Conversion) Quake, w której akcja gry rozgrywa się np. na Gwieździe Śmierci, a zamiast shamblerów atakują nas np. szturmowcy. Ot, takie urozmaicenie oryginalnej giery, zwykle freewareowe (choć są i komercyjne TC). Czasami TC pojawiają się na naszych CD (zwykle w kąciku Quake/Duke/Unreal). TPP - Third Person Perspective. Gra -> 3D, w której obserwujemy akcję jakby z "trzeciej osoby", oczyma postaci "stojącej" lub "zawieszonej" gdzieś za plecami bohatera. Najbardziej znane przykłady gier w TPP to Tomb Raider i MDK. Trainer - program, który - po dołączeniu do określonej gry - pozwala nam na rozmaite oszustwa - np. granie z nieskończoną ilością żyć, dostęp do wszystkich etapów itd. itd. Zwracamy uwagę, że zwykle nie ma uniwersalnych trainerów - praktycznie każdy trainer pisany jest z myślą o konkretnym tytule (a nawet o określonej jego wersji). Macie je na naszym CD, w Bonusie 2. True color - zwykle to określenie pojawia się w kontekście "grafika w true color". Oznacza to, że gra wykorzystuje paletę grubo ponad 16 mln barw i ich odcieni! Tutorial - najczęściej etap/misja w grze, w której komputer uczy nas poruszania się w świecie danej gry (obsługa, klawiszologia, funkcja danego przedmiotu itp.). Taki trening przed prawdziwą rozgrywką. Upgrade - tu w znaczeniu "ulepszenie, rozbudowanie". W naszych recenzjach używane jest w znaczeniu "pack z misjami do gry X jest poniekąd upgrade gry Y, gdyż zawiera nowe misje i jednostki, a dodatkowo umożliwia też...". Powiedzmy, że od biedy można (choć nie do końca) utożsamiać upgrade z patchem. Patch jest bowiem zwykle poprawieniem przeoczonych wcześniej błędów, zaś upgrade to wzbogacenie gry o nowe możliwości itp. V - w znaczeniu np. engine v1.0 - czyli wersja (v-ersion) engine numer... Zwykle im wyższy, tym lepiej. Tyczy się to też patchy. Vs. - skrót od versus (czyli "kontra", "przeciwko"). Np. Aliens vs. Predator. Wave - czyli popularne "łejwy", to po prostu kawałki muzyki czy ludzkiej mowy, efektów itp. odtwarzane w grze na zasadzie magnetofonu (nagrane - odtworzone). Wadą tego rodzaju zapisu jest raczej duża objętość tak zapisanych dźwięków. Ale i tak większość gier zawiera w sobie sporo tego rodzaju dźwięków (np. teksty oddziałów, rozmowy pilotów, muzykę itp.). Zgrywka - czyli save gry. Np. w znaczeniu "nie można robić zgrywek podczas misji". Żabkować - ("gra żabkuje") - oznacza to tyle, że gra się ślimaczy, chodzi wolno i wyraźnie skokowo (jak żaba ;)). Patrz -> slideshow. Ogólnie to nie jest komplement dla gry, nawet jeśli jest to symulacja żaby. ;) Draco & friends